«...Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ανεργίας γιατί αυτός τη γεννά, σε ανάπτυξη και κρίση».

Δηλητήριο σε εργαζόμενους και άνεργους*

 

Πυκνώνει στον αστικό Τύπο η αρθρογραφία με αφορμή τη μεγάλη ανεργία. Ζητάνε από εργαζόμενους και άνεργους να συμβιβαστούν με τα φιλομονοπωλιακά μέτρα που παίρνουν στο πλαίσιο της διαχείρισης της κρίσης, με την προσδοκία ότι έτσι θα διασφαλίσουν τη δουλειά τους ή θα εξασφαλίσουν ένα μεροκάματο, έστω και πρόσκαιρα.

Εκεί αποσκοπούν, για παράδειγμα, άρθρα στις εφημερίδες - ναυαρχίδες των αστών, που πιέζουν για ταχύτερη απελευθέρωση των επαγγελμάτων. 'Η για μεγαλύτερη προσαρμογή της Εκπαίδευσης στις ανάγκες της καπιταλιστικής οικονομίας, στα επαγγέλματα και τις ειδικότητες που ανακυκλώνει το κεφάλαιο.

Η ανεργία, όμως, δεν είναι αποτέλεσμα της μη καλής προσαρμογής της Εκπαίδευσης στις ανάγκες των μονοπωλιακών ομίλων. Είναι σύμφυτη με τον καπιταλισμό. Η καπιταλιστική ανάπτυξη σέρνει μαζί της και τον εκτοπισμό ενός τμήματος του εργατικού δυναμικού από την παραγωγή. Αυτό το τμήμα λειτουργεί ως «εφεδρεία» η οποία αξιοποιείται για να πιέζονται οι μισθοί προς τα κάτω.

Την καπιταλιστική παραγωγή την χαρακτηρίζουν η αναρχία και η ανισομετρία. Έτσι, πάντα θα υπάρχει δυναμικό που θα περισσεύει με βάση τις ανάγκες της καπιταλιστικής κερδοφορίας και όχι βεβαίως με βάση τις δυνατότητες που προσφέρει η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών.

Παραμυθιάζουν τους άνεργους ότι αν θωρακιστεί κι άλλο το σύστημα που τους άφησε χωρίς δουλειά, τότε έχουν ελπίδες να επιστρέψουν στην παραγωγή. Γράφει, για παράδειγμα, η «Καθημερινή» ότι η απελευθέρωση των επαγγελμάτων μπορεί να δώσει ευκαιρίες για δουλειά. 

Τι δε λέει; 

Ότι για τους ίδιους λόγους που ο καπιταλισμός «προστάτευσε» ορισμένα επαγγέλματα σε κάποια ιστορική του φάση, τώρα τα «απελευθερώνει». Και ότι αυτή η διαδικασία δεν έχει για κίνητρο την καταπολέμηση της ανεργίας, αλλά την παραπέρα συγκέντρωση και συγκεντροποίηση τομέων της οικονομίας.

Η «απελευθέρωση» στον κλάδο των μεταφορών υποχρεώνει χιλιάδες «μικρούς» να παραμείνουν στην αγορά με όρους εταιρείας ανταγωνιστικά προς τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου. Αργά ή γρήγορα ένα τμήμα αυτών των αυτοαπασχολούμενων δεν θα αντέξει, θα καταστραφεί και θα αποτελέσει μια πηγή αναπαραγωγής της ανεργίας, είναι αναπόφευκτος νόμος του καπιταλισμού. Ταυτόχρονα, νέοι εργαζόμενοι θα ενταχθούν ως μισθωτοί στον ίδιο κλάδο με χειρότερους εργασιακούς όρους σε σχέση με παλιότερα.

 

Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ανεργίας. 

Αυτός τη γεννά, σε ανάπτυξη και κρίση. Βεβαίως, σε συνθήκες κρίσης η ανεργία παίρνει μεγάλες διαστάσεις, όμως υπάρχει και στις συνθήκες της ανάπτυξης και μάλιστα σε ορισμένους κλάδους είναι πολύ υψηλή.

Ταυτόχρονα, δεν πρέπει ποτέ να διαφεύγει από την προσοχή μας ότι η φάση της καπιταλιστικής ανόδου είναι αυτή που προετοιμάζει την επόμενη κρίση. Είναι, λοιπόν, δηλητήριο για τον άνεργο να πιστεύει ότι μπορεί να τον σώσει το σύστημα που τον πέταξε εκτός παραγωγής, ανεξάρτητα από μείγμα διαχείρισης. Πολύ περισσότερο, να περιμένει ότι αν παρθούν μέτρα που ενισχύουν τα μονοπώλια, μπορεί ο ίδιος να δει χαΐρι.

Στις σημερινές συνθήκες, η πάλη για την ουσιαστική προστασία των ανέργων είναι ζήτημα αιχμής για το εργατικό - λαϊκό κίνημα. Και μπορεί να είναι αποτελεσματική, αν συνδέεται με την οργάνωση, τη συγκέντρωση δυνάμεων για την ανατροπή του συστήματος που παράγει την ανεργία, με τα μονοπώλια και την εξουσία τους. Χρειάζεται κοινωνική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και κεντρικός σχεδιασμός για να μπορεί να αξιοποιηθεί όλο το εργατικό δυναμικό με βάση τις δυνατότητες αλλά και τις λαϊκές ανάγκες.

* Αναδημοσίευση από τη στήλη «Η 'Αποψή μας» του Ριζοσπάστη.