« Η εργασία όπως και η γη αποτελούν τη μοναδική πηγή πλούτου. Το ίδιο το κεφάλαιο δεν είναι τίποτα άλλο από συσσωρευμένο προϊόν της εργασίας» 1
"Η μοναδική όμως αξία χρήσης, που όταν καταναλώνεται παράγει κέρδος, είναι η εργατική δύναμη".
Ο Μαρξ ξεκινάει το βιβλίο του, με το πιο θεωρητικό μέρος του «Κεφαλαίου», το “Εμπόρευμα και Χρήμα”, όπου αναλύεται η α ξ ί α, παρ’ ότι, όπως φαίνεται πιο κάτω, στον πρόλογο της πρώτης έκδοσης του “Κεφαλαίου”, ο Μαρξ, “κατανοεί” το πρόβλημα, και προετοιμάζει τον αναγνώστη επισημαίνοντας, την βασική δυσκολία που θα συναντήσει μελετώντας το βιβλίο του, λέγοντας:
«…Κάθε αρχή είναι δύσκολη αυτό ισχύει για όλες τις επιστήμες. Γιαυτό, τη μεγαλύτερη δυσκολία θα την παρουσιάσει η κατανόηση του πρώτου κεφαλαίου, ιδιαίτερα του μέρους που περιέχει την ανάλυση του εμπορεύματος. Όσο για την ανάλυση της ουσίας της αξίας και του μεγέθους της αξίας ιδιαίτερα, την έχω κάνει πιο εκλαϊκευτική, όσο ήταν αυτό δυνατό…»
Λίγο πιο κάτω εξηγεί, με μεταφορικό τρόπο, το «γιατί» αυτής της δυσκολίας λέγοντας ότι: «…είναι πιο εύκολο να μελετήσεις το διαμορφωμένο σώμα παρά το κύτταρο του σώματος. Εκτός απ’ αυτό, στην ανάλυση των οικονομικών μορφών δεν μπορούν να μας εξυπηρετήσουν ούτε το μικροσκόπιο, ούτε τα χημικά αντιδραστήρια. Και τα δυο πρέπει να τ’ αντικαταστήσει η δύναμη της αφαίρεσης.»
Και αυτό γιατί «Για την αστική κοινωνία η εμπορευματική μορφή του προϊόντος της εργασίας ή η αξιακή μορφή του εμπορεύματος είναι η οικονομική κυτταρική μορφή… Γιαυτό αν εξαιρέσουμε το μέρος που αφορά τη μορφή της αξίας, δεν μπορεί κανείς να κατηγορήσει το βιβλίο αυτό ότι είναι δυσκολονόητο. Προϋποθέτω φυσικά αναγνώστες που θέλουν να μάθουν κάτι το καινούργιο και επομένως να σκεφτούν και οι ίδιοι…
…Αυτό που έχω να ερευνήσω σε τούτο το έργο, είναι ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής κι οι σχέσεις παραγωγής και ανταλλαγής που αντιστοιχούν σ’ αυτόν... Εδώ δεν πρόκειται καθαυτό για τον υψηλότερο ή χαμηλότερο βαθμό ανάπτυξης των κοινωνικών ανταγωνισμών, που ξεπηδάνε απ’ τους φυσικούς νόμους της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής, Πρόκειται γι’ αυτούς τους ίδιους τους νόμους, γι’ αυτές τις ίδιες τις τάσεις που δρουν κι επιβάλλονται με σιδερένια αναγκαιότητα. Η βιομηχανικά αναπτυγμένη χώρα δείχνει στη λιγότερο αναπτυγμένη απλώς την εικόνα του μέλλοντός της....» 2
Τι είναι λοιπόν η αξία; Ένας τρόπος για να διευκολυνθεί η κατανόηση "της ουσίας της αξίας και του μεγέθους της αξίας", είναι από την αρχή με παραστατικό τρόπο να εξηγηθεί, το φαινόμενο που ο Μαρξ ονομάζει «φετιχισμό του εμπορεύματος» - του κεφαλαίου και του χρήματος - γιατί έτσι, αρχίζει να μας αποκαλύπτεται και να ξεδιπλώνεται μπροστά στα μάτια μας, ο καθοριστικός ρόλος που παίζει η εργασία, στη ζωή και στην ανέλιξη του ανθρώπου, στην εξέλιξη της κοινωνίας. Η ουσία δηλαδή, της αξιακής μορφής του εμπορεύματος (αφηρημένη εργασία), και συνακόλουθα και η βασική, αλλά καλά κρυμμένη, από τα φαινόμενα, την συνήθεια και την παράδοση, ουσία, του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Δηλαδή, η απλήρωτη εργασία, η υ π ε ρ α ξ ί α.
Έτσι, με την αποφετιχοποίηση του εμπορεύματος, γίνεται φανερό ότι το κεφάλαιο δεν είναι πράγμα, αλλά η ενσάρκωση της εκμεταλλευτικής σχέσης, της μισθωτής εργασίας. Ότι το κεφάλαιο δεν εκφράζει απλά την έννοια της συσσώρευσης του πλούτου, αλλά πριν απ' όλα την ταξική εκμετάλλευση. Η ουσία του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής δεν είναι απλώς η παραγωγή εμπορευμάτων, αλλά η παραγωγή και ιδιοποίηση της υπεραξίας, του Κ Ε Ρ Δ Ο Υ Σ.
« Η εργασία όπως και η γη αποτελούν τη μοναδική πηγή πλούτου. Το ίδιο το κεφάλαιο δεν είναι τίποτα άλλο από συσσωρευμένο προϊόν της εργασίας»
"Η μοναδική όμως, αξία χρήσης που όταν καταναλώνεται, παράγει κέρδος είναι η εργατική δύναμη".
1 Φρ. Ένγκελς, «Δίκαιος μισθός για δίκαιη εργάσιμη ημέρα»
2 Καρλ Μαρξ, Το ΚΕΦΑΛΑΙΟ, τόμος πρώτος, σελ.11-12 και 15.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η πληρωμή της απλήρωτης εργασίας θα είναι ένα ουσιαστικό βήμα για την επανοικιοποίηση του αποξενωμένου εαυτου...Πολύ αστείο πράγματι. Περάστε από το λογιστίριο για το τσεκ που θα αποκαταστήσει την απολεσθήσα ευτυχία σας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι αλήθεια πως οι Μάρξ-Ενγκελς δεν ήταν από τους αφελέστερους θεωρητικούς, υπήρξαν και (λίγα)χειρότερα(ίσως ο Ωφελιμισμός του Στιούαρτ Μιλ στο τσακ!).
Ήταν ένας αιώνας μετασχηματισμών και ιλλιγγιώδους "προόδου" οπού ελάχιστοι στοχαστές και φιλόσοφοι στάθηκαν στο ύψος των περιδινούμενων περιστάσεων, και οι περισσότεροι εξ αυτών στην άλλη άκρη του ατλαντικού.
(οι δε Μαρξ και Ενγκελς δεν είναι ούτε φιλόσοφοι ούτε στοχαστες, είναι "επιστήμονες" όπως εδώ που τα λέμε και ο Μιλς μιας και ο "επιστήμον" ήτο πολύ της μοδός τότε που δεν είχε συνδεθεί ακόμη ούτε με τη Χιροσίμα, ούτε με την υδρογονόβομβα του Ζαχάρωφ)
Είναι και ο αιώνας όπου εισάγεται κι η λογιστική της ευτυχίας (ή μήπως η ευτυχισμένη λογιστική?)υπό τον μανδύα πότε της ισότητας και πότε της ελευθερίας (και προς το "τέλος των ιδεολογιών", και του κατ'εξοχήν τραγικού συνδιασμού ελευθερίας-ισότητας)
Αυτή η ευτυχισμένη λογιστική της προόδου μας οδήγησε πρώτα στον Ναζιστικό Φασισμό και τον Σοβιετικό Ολοκληρωτισμό και τέλος στην Μαζική Δημοκρατία των ημερών μας.Ακόμη μετράμε τα πτώματα των "εχθρών του λαού" και έχουμε δρόμο μπροστά μας!
Να αναπαράξουμε τέλος μια κλασσική ρήση ενός διαβόητου επαναστάτη που αποφαίνονταν το 1793 για μια "αιώνια" αλήθεια: Σε καιρούς ανανέωσης , ο,τι δεν είναι νέο είναι και ολέθριο.
"Μια μέρα περπατούσα μ'έναν από τους μεσήλικες κυρίους της αστικής τάξης προς το Μαντσεστερ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤου μίλησα για τις άθλιες ανθυγιεινές τρώγλες και επέστησα την προσοχή του στις επάισχυντες συνθήκες αυτής της συνοικίας όπου έμεναν οι εργάτες του εργοστασίου. Δήλωσα πως ποτέ στην ζωή μου δεν είχα δει πιο κακοχτισμένη πόλη/ Με άκουσε υπομονετικά, και στην γωνία του δρόμου , όπου αποχωριστήκαμε παρατήρησε: "Παρ'όλα αυτά , άφθονο χρήμα εδώ. Καλημέρα σας κύριε!"
F.Engels, Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία το 1844)
Saint Just γεια σου,
ΑπάντησηΔιαγραφήέχω γνωρίσει πολύ κόσμο σε ιδεολογική σύγχυση. Αλλά η δική σου ιδεολογική σύγχυση, το καλύτερο που έχω να πω, είναι ασύγκριτη.
Φίλε Πλένειν, τι να πω.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο απόσπασμα του Ένγκελς, μου θύμισε το τραγούδι που λέει: "όλα στον κόσμο αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν".
Σε χαιρετώ.
Πλένιν καλύτερα να υπέγραφες και ως "Φύλακας ερειπίων"
ΑπάντησηΔιαγραφήΚρούσμα ζηλεύω την νηφαλιότητα σου ως απόλυτα συγχισμένος.
Να πω ότι μπορώ να φανταστώ τον ίδιο διάλογο το 2000 αντεστραμμένο.
"Μια μέρα μαζί μ'αυτόν τον κεφάλα το Γερμανό, που εκατόν πενήντα και βάλε χρόνια με είχε προσβάλει με το χειρότερο τρόπο, περπατούσα προς το Μαντσεστερ.
Αγαπητέ Φρήδριχ,του λέω όπως βλέπετε σας ακούσαμε. Ιδού τα θαυμάσια lofts των καλλιτεχνών, τα ευρύχωρα εργατικά διαμερίσματα και οι 3500 λίρες μηνιαία για τους ανειδίκευτους του Μάντσεστερ. 100% εγγαμματοσύνη, 70% πρόσβαση στα ανώτερα ιδρύματα της χώρας δωρεάν, 1800 λίρες το μήνα από το ταμείο ανεργίας, αμέτρητα προγράμματα επιμόρφωσης ενηλίκων,δωρεάν υγεία, ένα από τα δικαιότερα φορολογικά συστήματα και όλα όσα γνωρίζει όποιος επισκέπτεται την γηραιά Αλβιών και ειδικότερα το Μάντσεστερ. Πως σας φαίνεται γέρο μου? και στην γωνία του δρόμου , όπου αποχωριστήκαμε, παρατήρησε ξύνοντας τα γένια του: "Παρ'όλα αυτά , υπάρχει και η ινδονησία. Καλημέρα σας κύριε!"
Λαμβάνω το χιουμοριστικό σου σχόλιο ως αναφορά στον (ακόμη έναν)"προφητικό" νόμο της διαρκούς εξαθλίωσης της εργατικής τάξης. Θα σου απαντήσω με ένα απόσπασμα του Βάλτερ Μπενγιαμιν προκαλώντας ένα τεχνικό νοκ-αουτ και βάζοντας τις βάσεις ώστε στον επόμενο γύρο να μπορέσουμε να δούμε τον Μαρξ και το έργο του μέσα στην ποιητική του διάσταση.
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ χρονικoγράφoς που αφηγείται τα περιστατικά χωρίς να κάνει διάκριση μεγάλων και μικρών, ενεργεί σύμφωνα με την αλήθεια πως οτιδήποτε συνέβη κάποτε, δεν μπορεί να θεωρηθεί χαμένο για την ιστορία. Στην πραγματικότητα, μόνον η απολυτρωμένη ανθρωπότητα είναι σε θέση να δεχτεί ολoκληρωτικά το παρελθόν της. Που σημαίνει: μόνο στην απολυτρωμένη ανθρωπότητα είναι δυνατό να αποδοθεί το παρελθόν της στην κάθε στιγμή του. Κάθε στιγμή που έχει βιώσει γίνεται μια citation a l' ordre du jour (επισήμανση της ημερήσιας διάταξης) - κι αυτή η μέρα είναι ακριβώς η Ημέρα της Κρίσεως.
Κάτσε βρε Πλένιν, μας πήρες από τα μούτρα. Περίμενε μισό...Όχι τίποτα άλλο αλλά αυτός ο μαρξιστικός μεσσιανισμός που ρίχνεις στο παιχνίδι φοβάμαι ότι θα μπερδέψει και μένα και τον Κρούσμα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα επιμείνω στην προφητεία περί διαρκούς εξαθλίωσης και θα πω πως το 1846 στην Ινδονησία, μιας και την έφερε η κουβέντα, ο μέσος όρος ζωής ήταν μόλις τα 30 έτη ενώ το 2009 τα 71, στη δε Βρετανία ήταν τα 40 το 1846 ενώ σήμερα με την συνεχή εξαθλίωση φτάνει τα 80έτη καθώς και οι εξαθλιωμένοι εργάτες στο νησί, σήμερα εργάζονται 32 ώρες την εβδομάδα ενώ το 1846 72ώρες!!
Φοβερή αυτή η πορεία της εξαθλίωσης η οποία μου έχει δημιουργήσει μια ανεπανάληπτη σύγχυση.(πολύ με πείραξε αυτό που είπες για την ιδεολογική μου σύγχυση, γι' αυτό το ξαναλέω)