ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ και ο ρόλος τους, στην
ανάπτυξη του καπιταλιστικού συστήματος*
"Ο καπιταλισμός στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο οδηγεί άμεσα στην πιο ολόπλευρη κοινωνικοποίηση της παραγωγής, τραβάει, μπορούμε να πούμε, τους καπιταλιστές, παρά τη θέληση και τη συνείδησή τους, σε κάποια νέα κοινωνική κατάσταση πραγμάτων, που είναι μεταβατική από την πλήρη ελευθερία του συναγωνισμού προς την πλήρη κοινωνικοποίηση. Η παραγωγή γίνεται κοινωνική, η ιδιοποίηση όμως μένει ατομική. Τα κοινωνικά μέσα παραγωγής μένουν ιδιοχτησία ενός μικρού αριθμού προσώπων" (σελ. 22)*.
Η μεγαλύτερη συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου αυξάνει την κοινωνικοποίηση της παραγωγής. Τάση την οποία ακολουθεί και ο τραπεζικός τομέας. Έτσι στη «νέα κοινωνική κατάσταση πραγμάτων... από την πλήρη ελευθερία του συναγωνισμού προς την πλήρη κοινωνικοποίηση» ο ρόλος των τραπεζών γίνεται κυρίαρχος πάνω σ' ολόκληρη τη σφαίρα της οικονομικής ζωής. Που σημαίνει ότι και η παραγωγή εξαρτάται πλέον από τα τραπεζικά μονοπώλια.
«Η βασική και η πρωταρχική λειτουργία των τραπεζών είναι η μεσολάβηση στις πληρωμές. Σε σχέση μ’ αυτό οι τράπεζες μετατρέπουν το λιμνάζον χρηματικό κεφάλαιο σε ενεργό, δηλαδή σε κεφάλαιο που φέρνει κέρδος, συγκεντρώνουν τα χρηματικά έσοδα όλων των ειδών και τα θέτουν στη διάθεση της τάξης των κεφαλαιοκρατών. Στο βαθμό που αναπτύσσονται οι τραπεζικές υποθέσεις και συγκεντρώνονται σε λίγα ιδρύματα, οι τράπεζες μετεξελίσσονται από το μετριόφρονα ρόλο των μεσολαβητών σε πανίσχυρους μονοπωλητές, που διαθέτουν σχεδόν όλο το χρηματικό κεφάλαιο του συνόλου των κεφαλαιοκρατών και των μικρονοικοκυρέων, καθώς και ένα μεγάλο μέρος των μέσων παραγωγής και των πηγών πρώτων υλών σε μια δοσμένη χώρα η σε μια ολόκληρη σειρά χωρών. Αυτή η μετατροπή των πολυάριθμων μετριοφρόνων μεσολαβητών σε μια χούφτα μονοπωλητές αποτελεί ένα από τα βασικά προτσές της μετεξέλιξης του καπιταλισμού σε κεφαλαιοκρατικό ιμπεριαλισμό. (σελ. 27)
Έτσι οι τράπεζες ξεπερνώντας την καθαρά τεχνική, αποκλειστικά βοηθητική λειτουργία διαχείρισης των τρεχόντων λογαριασμών μερικών κεφαλαιοκρατών, με τις τραπεζικές διασυνδέσεις, με τους τρέχοντες λογαριασμούς και τις άλλες χρηματιστικές πράξεις, έχουν την δυνατότητα στην αρχή να ξέρουν με ακρίβεια την κατάσταση των διαφόρων κεφαλαιοκρατών, ύστερα να τους ελέγχουν, να τους επηρεάζουν με την επέκταση ή τον περιορισμό, τη διευκόλυνση ή το δυσκόλεμα της πίστωσης, και τέλος να καθορίζουν απόλυτα την τύχη τους, να καθορίζουν τα εισοδήματά τους, να τους στερούν το κεφάλαιο ή να τους δίνουν τη δυνατότητα να αυξάνουν το κεφάλαιό τους γρήγορα και σε τεράστιες διαστάσεις κλπ.»
Επομένως, η παραγωγική διαδικασία εξαρτάται ολοένα και πιο άμεσα και πιο στενά από το τραπεζικό, (χρηματικό), κεφάλαιο, τόσο που χωρίς αυτό, οι γιγαντιαίων διαστάσεων επιχειρήσεις, τα μονοπώλια δηλαδή, να μην μπορούν να “δράσουν”, χωρίς τα τραπεζικά μονοπώλια. Έτσι ουσιαστικά συντελείται η σύμφυση του βιομηχανικού κεφαλαίου με το τραπεζικό και εμφανίζεται το χρηματιστικό κεφάλαιο, το οποίο γίνεται κυρίαρχο στην εποχή του ιμπεριαλισμού.
«… Όταν όμως η λειτουργία αυτή αναπτύσσεται σε γιγάντιες διαστάσεις, τότε αποδείχνεται ότι μια χούφτα μονοπωλητές υποτάσσουν τις εμποροβιομηχανικές επιχειρήσεις όλης της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας… (σελ. 32) …
...Έτσι οι τράπεζες σ’ όλες τις κεφαλαιοκρατικές χώρες δυνάμωσαν και επιτάχυναν τη διαδικασία συγκέντρωσης του κεφαλαίου και δημιουργίας μονοπωλίων... …Παράλληλα αναπτύσσεται, μπορεί να πει κανείς, η προσωπική ένωση των τραπεζών με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της βιομηχανίας και του εμπορίου, η συγχώνευση των πρώτων και των δεύτερων με την κατοχή μετοχών, με την είσοδο διευθυντών των τραπεζών σαν μελών στα εποπτικά συμβούλια (ή τις διοικήσεις) των εμποροβιομηχανικών επιχειρήσεων και αντίστροφα…
Δεν αρκούνται πλέον στη βασική τους δραστηριότητα της «μεσολάβησης στις πληρωμές». Αναμειγνύονται άμεσα στη δραστηριότητα του βιομηχανικού κεφαλαίου και όχι μόνο.
Η “προσωπική ένωση“ των τραπεζών με τη βιομηχανία συμπληρώνεται με την “προσωπική ένωση” αυτών ή εκείνων των εταιριών με την κυβέρνηση»...(σελ. 39)
Έτσι, μπορεί να κατανοηθεί, ότι δεν είναι οι αστικές κυβερνήσεις που φτιάχνουν τα κυβερνητικά προγράμματά τους, αλλά ότι αυτές οι αστικές κυβερνήσεις, δεν είναι τίποτε άλλο παρά εκείνο το πολιτικό προσωπικό, που υλοποιεί τα προγραμματικά σχέδια των τραπεζοβιομηχάνων.
«...Έτσι έχουμε, από την μια μεριά, μια όλο και μεγαλύτερη συγχώνευση ή, όπως εκφράστηκε εύστοχα ο Ν. Ι. Μπουχάριν, σύμφυση του τραπεζικού και του βιομηχανικού κεφαλαίου και από την άλλη, την μετεξέλιξη των τραπεζών σε ιδρύματα αληθινά «καθολικού» χαρακτήρα… Έτσι οι μεγάλες τράπεζες επιδιώκουν να κάνουν τις συνδέσεις τους με τις βιομηχανικές επιχειρήσεις όσο το δυνατό πιο πολύμορφες… Η μία τάση συνίσταται στο να κάνουν τη σύνδεση με τη βιομηχανία γενική, η άλλη - στο να την κάνουν μόνιμη και εντατική » (σελ. 41)
Συνεχίζεται…
*Β. Ι. Λένιν, “O Ιμπεριαλισμός», εκδ. ΣΕ, Αθήνα 1975.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου