“To Χρήμα ως Κέρδος” (Μέρος 12ο)

«..Στην παιδική της ηλικία η κεφαλαιοκρατική

παραγωγή… παίρνει κληρονομιά από τον μεσαίωνα
… δυό διαφορετικές μορφές του κεφαλαίου…
το τοκογλυφικό και το εμπορικό κεφάλαιο»

«… ο 20^ος αιώνας, σημειώνει ο Λένιν, είναι το σημείο στροφής από τον παλιό στον καινούργιο καπιταλισμό, από την κυριαρχία του κεφαλαίου γενικά, στην κυριαρχία του χρηματιστικού κεφαλαίου…1 ( σελ.44)

«Για τον παλιό καπιταλισμό, όπου κυριαρχούσε απόλυτα ο ελεύθερος συναγωνισμός, χαρακτηριστική ήταν η εξαγωγή εμπορευμάτων. Για τον νεότατο καπιταλισμό, (ιμπεριαλισμό) όπου κυριαρχούν τα μονοπώλια, έγινε χαρακτηριστική η εξαγωγή κεφαλαίου»... (σελ. 59)

Τώρα τα τραπεζικά μονοπώλια, σε αντίθεση με τις τράπεζες του προμονοπωλιακού καπιταλισμού, δίνουν μεγαλύτερα και μακροχρόνια δάνεια σε βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις. Πολύ περισσότερο διαθέτοντας όλο το χρηματικό κεφάλαιο, ενδιαφέρονται για την αποδοτικότερη αξιοποίησή του στους διάφορους τομείς της οικονομίας. Επομένως, έχουν βασικό συμφέρον την εξασφάλιση της αποδοτικότητας αυτών των επιχειρήσεων, τις οποίες και πιστώνουν προκειμένου αυτές να αντεπεξέρχονται στις ολοένα και μεγαλύτερες ανάγκες τους.

Έτσι, η βιομηχανική επιχείρηση συνάπτει μόνιμη και σταθερή σχέση με την τράπεζα, η οποία ενδιαφέρεται, προκειμένου να διασφαλίσει τα κεφάλαια και τα κέρδη της, για την κερδοφόρα δράση των βιομηχανικών επιχειρήσεων που δανειοδοτεί...

Ουσιαστικά από τη στιγμή που δίνουν τεράστια και μακροχρόνια δάνεια, συμμετέχουν, στην πραγματικότητα, ενεργά στο κεφάλαιο της εταιρίας. Έτσι οι τράπεζες μπορούν να γίνονται συνιδιοκτήτες των βιομηχανικών μονοπωλίων ή και αντίθετα τα βιομηχανικά μονοπώλια να γίνονται συνιδιοκτήτες τραπεζών.

“Ανάλογα φαινόμενα και διαδικασίες, σε ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις, είδαμε και στις μέρες μας. Στην Ελλάδα είναι χαρακτηριστική η τάση εξαγορών και συγχωνεύσεων τραπεζών, όπως, π.χ., η εξαγορά από την Άλφα Τράπεζα Πίστεως της Ιονικής, ή από την Τράπεζα Πειραιώς της Μακεδονίας - Θράκης. Επίσης, έχουμε παραδείγματα της ανάπτυξης και δράσης της χρηματιστικής ολιγαρχίας. Ο όμιλος Λάτση έχει την Eurobank, που εξαγόρασε την Τράπεζα Κρήτης και την Τράπεζα Εργασίας.

Ο όμιλος Λάτση συμπεριλαμβάνει στις επιχειρήσεις του από εφοπλιστικές δραστηριότητες, έως διυλιστήρια πετρελαίου («ΠΕΤΡΟΛΑ»), ενώ τελευταία μπήκε και στο χώρο της πληροφορικής. Ταυτόχρονα, συνεργάζεται με τη γερμανική Ντόιτς Μπανκ, η οποία κατέχει το 6% περίπου των μετοχών της Eurobank. Ο όμιλος Βαρδινογιάννη αναπτύσσει επίσης εφοπλιστική δραστηριότητα, έχει διυλιστήρια («Μότορ Οϊλ»), εμπορία πετρελαιοειδών και την τράπεζα Χίος - Μπανκ, που αναπτύσσει κοινή δραστηριότητα με την Τράπεζα Πειραιώς, μετά από συμφωνία και αλληλοεξαγορά μέρους της μιας από την άλλη.

Σύγχρονο, επίσης, χαρακτηριστικό παράδειγμα χρηματιστικής ολιγαρχίας είναι ο όμιλος επιχειρήσεων της οικογένειας Ροκφέλερ στις ΗΠΑ. Σ' αυτόν παίρνουν μέρος περισσότερες από 22 βιομηχανικές εταιρίες, 6 μεταφορικές και 11 τραπεζιτικές. Το συνολικό κεφάλαιο των εταιριών της ομάδας ξεπερνά τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια. Φυσικά, το ατομικό κεφάλαιο της οικογένειας Ροκφέλερ είναι πολύ μικρότερο. Διαχειρίζονται, όμως, όλο το κεφάλαιο του χρηματιστικού ομίλου που καθοδηγείται απ' αυτούς.

"Στην πραγματικότητα η πείρα δείχνει ότι αρκεί να κατέχει κανείς το 40% των μετοχών, για να διευθύνει τις υποθέσεις μιας μετοχικής εταιρίας..." 1 (σελ. 46). Αυτή ήταν η πραγματικότητα στις αρχές του 20^ου αιώνα, σήμερα, όπως επισημαίνει στο σχόλιό του ο αγαπητός φίλος Άλπαντρος, η πραγματικότητα έχει ως εξής:

«Βάσει των νόμων [ν.2190_1920 & ν.1892_1990] ο Στρατηγικός Επενδυτής πρέπει να έχει το 30% των μετοχών + 1 μετοχή, για να έχει τον έλεγχο της Εταιρείας. Αλλά μπορεί να είναι CEO (Διευθύνων Σύμβουλος) κατέχοντας το 1/20 ή & το 3,5 % που έχει ο βασικός Επενδυτής, αρκεί να έχει την έγκριση της Συνέλευσης ή τις υπογραφές άλλων βασικών Επενδυτών. Έτσι αποδεσμεύει σημαντικά κεφάλαια με τα οποία μπορεί να εξαγοράσει αντίστοιχα ποσοστά άλλωn εταιριών & να τις ελέγχει, ή να κάνει trading στις υπόλοιπες μετοχές με σκοπό την αποκόμιση γρήγορων & εύκολων κερδών.
Και τις δύο περιπτώσεις μπορεί να τις κάνει ταυτόχρονα».

Άλλο ανάλογο παράδειγμα είναι η μεγαλύτερη γερμανική εταιρία, η «Daimler - Benz». «Συμμετείχε τον Οκτώβριο του 1995, έμμεσα ή άμεσα, σε 1.104 επιχειρήσεις σε 62 χώρες. Από το σύνολο των συμμετοχών, 433 αφορούσαν γερμανικές επιχειρήσεις σε 55 κλάδους. Το μεγαθήριο RWE συμμετείχε σε 1.738 επιχειρήσεις σε 40 χώρες, ενώ 1.217 συμμετοχές αφορούν γερμανικές εταιρίες σε 100 κλάδους»... «Ανάμεσα στις 10 μεγαλύτερες εμπορικές επιχειρήσεις της Ευρώπης σήμερα, συναντά κανείς τέσσερις γερμανικές. Ιδιαίτερα ενισχυμένες είναι οι γερμανικές τράπεζες και οι ασφαλιστικές εταιρίες, οι κυρίαρχες του οικονομικού παιχνιδιού στη χώρα»... «στις 10 μεγαλύτερες ευρωπαϊκές τράπεζες εντοπίζει κανείς δύο γερμανικές («Deutsche», «Dresdner»), αλλά και τέσσερις γαλλικές” («Καθημερινή», 5/7/96). 2

Έτσι γίνεται φανερό, ότι μέσω αυτής της διαδικασίας, δηλαδή της εξαγωγής του κεφαλαίου, η καπιταλιστική οικονομία της καθυστερημένης χώρας εξαρτάται από την ισχυρή καπιταλιστική χώρα. Η οικονομική εξάρτηση λοιπόν, αυτό το γνωρίζουμε από πρώτο χέρι, μοιραία φέρνει και την πολιτική εξάρτηση. Βεβαίως, το συγκεκριμένο ζήτημα, δηλαδή, η εισροή ξένων κεφαλαίων, έχει να κάνει με την επιδίωξη της αστικής τάξης, της καθυστερημένης γενικά χώρας, που δεν είναι άλλη από το πως θα εξυπηρετηθούν πιο αποτελεσματικά τα συμφέροντα της τάξης. Κι έτσι ο λαός της εξαρτημένης οικονομικά χώρας "τρέχει" με τη ψυχή στο στόμα, όπως συμβαίνει και σήμερα, να "προλάβει". Να προλάβει τι άραγε;

Καθαρά πράγματα. Αντικειμενικά η εξάρτηση λύνεται με ένα τρόπο. Με τη λύση, στη κάθε χώρα, της αντίθεσης μονοπώλια - λαός. Με την ανατροπή της χρηματιστικής ολιγαρχίας από την εξουσία.

Συνεχίζεται…

1 Β. Ι .Λένιν, “Ο Ιμπεριαλισμός…” εκδ. ΣΕ’ 1976.

2 Ριζοσπάστης, Κυριακή 11 Μάρτη 2001.