"Ωστόσο ακόμα κι εκεί όπου το χρήμα ταυτίζεται με την εξουσία, η εξουσία δεν είναι κάτι που μπορεί να δικαιολογήσει τη ληστεία"

Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ επίκαιρος όσο ποτέ.

Δωροδοκία*

Όταν ο κ. Κόυνερ έτυχε να μιλήσει σε μια συντροφιά της εποχής του για την καθαρή γνώση ανάφερε ότι αυτήν μπορεί να την αποκτήσει κανείς μονάχα σαν καταπολεμήσει τη δωροδοκία. Ρώτησαν τότε μερικοί τον κ. Κ. πάνω στην κουβέντα τι ειν΄ εκείνο που χαρακτηρίζει την δωροδοκία. Το χρήμα, αποκρίθηκε γρήγορα ο κ. Κ. Τότε όλοι απόρησαν κι άρχισαν τα α! και τα ου!, μερικοί μάλιστα κούνησαν το κεφάλι τους αγανακτισμένοι. Αυτό δείχνει ότι όλοι περίμεναν ν΄ακούσουν κάτι πιο ραφινάτο. Κι έτσι ομολόγησαν την επιθυμία τους: ότι δηλαδή θα ήθελαν αυτοί που δωροδοκούνται, να δωροδοκούνται με κάτι ραφινάτο, πνευματικό, κι ότι δε θα ήθελαν να κατηγορήσουν κάποιον που δωροδοκήθηκε ότι του λείπει το μυαλό. Λένε ότι πολλοί δωροδοκούνται με τιμές κι αξιώματα, που θα πει: όχι με λεφτά. Κι ενώ παίρνουν πίσω τα λεφτά από ανθρώπους που αποδείχτηκε ότι τα καταχράστηκαν, εκείνους που το ίδιο καταχρηστικά δέχτηκαν τιμές κι αξιώματα δεν τους πειράζουν. Γιαυτό και πολλοί που κατηγορήθηκαν ότι είναι εκμεταλλευτές προτιμούν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι πήραν τα λεφτά για να μπορέσουν να κυβερνήσουν, αντί να κατηγορηθούν ότι κυβέρνησαν για να αποκτήσουν λεφτά. Ωστόσο ακόμα κι εκεί όπου το χρήμα ταυτίζεται με την εξουσία, η εξουσία δεν είναι κάτι που μπορεί να δικαιολογήσει τη ληστεία.* Μπέρτολντ Μπρεχτ, Θεμέλιο - Αθήνα 1991, ζ΄ έκδοση, "Ιστορίες του κ. Κόυνερ" η διαλεκτική σαν τρόπος ζωής.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ**

"Ο Μπρεχτ αρχίζει να γράφει τις " Ιστορίες του κ. Κόυνερ " εκεί γύρω στο 1927, μια περίοδο σημαδιακή για την εξέλιξη του. Ένα χρόνο νωρίτερα κάποιο περιστατικό, που από πρώτη ματιά ίσως φανεί ασήμαντο, ένα είδος "εργατικό ατύχημα", όπως λέει ο ίδιος σε μια συνέντευξή που έδωσε στο περιοδικό "Κόσμος των Γραμμάτων", θα γίνει αφορμή για την πιο αποφασιστική στροφή στη σταδιοδρομία του.

Για ένα καινούργιο θεατρικό έργο που έγραφα, λέει στη συνέντευξη ο Μπρεχτ, μου χρειάστηκε σαν φόντο το χρηματιστήριο εμπορευμάτων του Σικάγου. Σκέφτηκα πως με μια έρευνα ανάμεσα στους ειδικούς θα μπορούσα να συγκεντρώσω τις πληροφορίες που χρειαζόμουν. Τα πράγματα ήρθαν αλλιώτικα. Κανένας, ούτε γνωστοί οικονομολόγοι, ούτε επιχειρηματίες (...) μπόρεσαν να μου εξηγήσουν ικανοποιητικά τη λειτουργία ενός χρηματιστηρίου εμπορευμάτων Μου δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι αυτά που συνέβαιναν εκεί ήταν τελείως ανεξήγητα, που σημαίνει πάλι ότι ήταν ασύλληπτα από τη λογική, που σημαίνει πάλι ότι ήταν κοινώς παράλογα. Ο τρόπος που γινόταν η κατανομή του σιταριού στον κόσμο ήταν ακατανόητος.
Η διαπίστωση ότι φαινόμενα και διαδικασίες που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή και την καθημερινή επιβίωση των ανθρώπων είναι ανεξήγητες, ασύλληπτες από τη λογική, και κατά συνέπεια παράλογες, θα "εξωθήσει" κατά κάποιο τρόπο τον Μπρεχτ στη μελέτη του μαρξισμού. Λέει παρακάτω στην ίδια συνέντευξη: " Tο έργο που προγραμμάτιζα δε γράφτηκε τελικά, αντί γι΄αυτό άρχισα να διαβάζω τον Μαρξ. Κι έτσι διάβασα Μαρξ για πρώτη φορά. Τότε ζωντάνεψαν πραγματικά και οι δικές μου σκόρπιες πρακτικές εμπειρίες και εντυπώσεις".Αυτή η σύνδεση του καθημερινού με την υλιστική θεωρία, η επιστράτευση του μαρξισμού για την κατανόηση, την ερμηνεία και κυρίως, την αποκάλυψη του ακατανόητου και του κοινωνικά παράλογου στα καθημερινά γεγονότα, θα αποτελέσει από δω και πέρα ένα από τα σημεία αιχμής σ΄ολόκληρη την αντίληψη και τη μεθοδολογία του Μπρεχτ. Γιατί το ερώτημα, πως είναι δυνατό γεγονότα και καταστάσεις που συναντάμε κάθε μέρα γύρω μας, που τις θεωρούμε φυσικές και αυτονόητες, να είναι ανεξήγητες, αφύσικες και παράλογες δεν μπορεί να απαντηθεί παρά μόνο με την επιστράτευση της μαρξιστικής διαλεκτικής...."**Εισαγωγή - μετάφραση, Πέτρος Μάρκαρης