"To Χρήμα ως Κέρδος" (Μέρος VI)

De Chirico: Η επιστροφή του Ασώτου

«… Η αφετηρία της εξέλιξης που παράγει και

τον μισθωτό εργάτη και τον κεφαλαιοκράτη

ήταν η υποδούλωση του εργάτη».

Για να πάμε πιο κάτω, χρήσιμο είναι ένα απόσπασμα από το “Κεφάλαιο” του Καρλ Μαρξ, «τη λεγόμενη πρωταρχική συσσώρευση»*, όπου έχει κανείς την ευκαιρία, να διαπιστώσει την επιμονή της αστικής τάξης και των απολογητών της στην ανοησία, ότι δηλαδή, μπορεί ο κόσμος, ακόμα και σήμερα, να χάφτει τέτοιου είδους παραμύθια, περί «εργατικών, έξυπνων και προπάντων οικονόμων» από τη μια, και «τεμπέλικα χαμένα κορμιά που σπαταλούσαν σε γλέντια όλα όσα είχαν κι ακόμα παραπάνω» από την άλλη.

Τους “κοπρίτες”δηλαδή, όπως ονοματίζουν τους εργαζόμενους, οι σύγχρονοι πολιτικοί εκπρόσωποι των «εργατικών, έξυπνων και προπάντων οικονόμων» πλουτοκρατών.

«…Η πρωταρχική κεφαλαιοκρατική συσσώρευση στην πολιτική οικονομία παίζει τον ίδιο περίπου ρόλο που παίζει το προπατορικό αμάρτημα στη θεολογία. Ο Αδάμ δάγκωσε το μήλο κι έτσι έπεσε το κρίμα πάνω σ’ όλο το ανθρώπινο γένος.
Για να εξηγήσουν την προέλευση της πρωταρχικής συσσώρευσης, τη διηγούνται σαν ανέκδοτο του παρελθόντος.

Σε μια πολύ παλιά εποχή υπήρχαν, από τη μια μεριά, μια επίλεκτη μερίδα ανθρώπων εργατικών, έξυπνων και προπάντων οικονόμων και, από την άλλη τεμπέλικα χαμένα κορμιά που σπαταλούσαν σε γλέντια όλα όσα είχαν κι ακόμα παραπάνω (από τόσο μακρυά έλκουν την καταγωγή τους οι "τεμπέληδες" και οι "κοπρίτες").

Είναι αλήθεια ότι ο μύθος του θεολογικού προπατορικού αμαρτήματος μας διηγιέται πως ο άνθρωπος καταδικάστηκε να τρώει το ψωμί του με τον ιδρώτα του προσώπου του. Αντίθετα η ιστορία του οικονομικού προπατορικού αμαρτήματος μας αποκαλύπτει πως γίνεται και υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν καθόλου ανάγκη να το κάνουν αυτό. Εξάλλου το ίδιο κάνει.

Έτσι συνέβηκε, ώστε οι πρώτοι να συσσωρεύουν πλούτο και οι δεύτεροι τελικά να μην έχουν τίποτα άλλο να πουλήσουν εκτός από το τομάρι τους. Κι από το προπατορικό αυτό αμάρτημα χρονολογείται η φτώχεια της μεγάλης μάζας, που παρ’ όλη την εργασία της, εξακολουθεί να μην έχει τίποτε άλλο να πουλήσει εκτός από τον ίδιο τον εαυτό της, και ο πλούτος των λίγων που διαρκώς αυξάνει, παρ’ όλο που από πολύ - πολύ καιρό έχουν παύσει να εργάζονται.

Τέτοια ανόητα παραμύθια σερβίρουν και σήμερα με επίσημη σοβαρότητα για την υπεράσπιση της ιδιοκτησίας, οι επικεφαλής της ΕΕ, στους μορφωμένους και οικονομικά ανεπτυγμένους λαούς της Ευρώπης.** Μόλις όμως, όπως και σήμερα, διακυβεύεται η υπόθεση της ιδιοκτησίας γίνεται ιερή υποχρέωση να υποστηριχτεί η άποψη του παιδικού αλφαβηταρίου, σαν η μόνη που ανταποκρίνεται σ’ όλες τις ηλικίες και βαθμίδες ανάπτυξης.

Όπως είναι γνωστό, στην πραγματική ιστορία τον πρώτο ρόλο τον παίζουν η κατάχτηση, η υποδούλωση, ο φόνος μετά πλουτισμού ληστείας, με δυό λόγια η βία. Στην ήπια όμως πολιτική οικονομία επικρατεί από ανέκαθεν το ειδύλλιο. Το δίκαιο και η «εργασία» ήταν από ανέκαθεν τα μοναδικά μέσα πλουτισμού, εξαιρώντας φυσικά κάθε φορά το «φετεινό χρόνο». Στην πραγματικότητα οι μέθοδες της πρωταρχικής συσσώρευσης κάθε άλλο παρά ειδυλλιακές ήταν.

Όπως τα μέσα παραγωγής και τα μέσα συντήρησης, έτσι και το χρήμα και το εμπόρευμα δεν είναι καθόλου από μιας εξαρχής κεφάλαιο. Χρειάζεται να μετατραπούν σε κεφάλαιο. Η μετατροπή όμως αυτή μπορεί να συντελεστεί μονάχα κάτω από ορισμένους όρους, που συνοψίζονται στα παρακάτω: πρέπει ν’ αντικριστούν και νάρθουν σ΄ επαφή δυο λογιών, πολύ διαφορετικοί ο ένας από τον άλλο, κάτοχοι εμπορευμάτων: από τη μια μεριά, κάτοχοι χρήματος, μέσων παραγωγής και μέσων συντήρησης, που σκοπός τους είναι ν’ αξιοποιήσουν το ποσό αξίας (τα χρήματα) που κατέχουν, αγοράζοντας ξένη εργατική δύναμη. Από την άλλη, ελεύθεροι εργάτες, πουλητές της δικής τους εργατικής δύναμης κι επομένως πουλητές εργασίας…

Με την πόλωση αυτή της αγοράς εμπορευμάτων δημιουργούνται οι βασικοί όροι της κεφαλαιοκρατικής παραγωγής.

Η σχέση του κεφαλαίου προϋποθέτει το χωρισμό των εργατών από την ιδιοχτησία των όρων πραγματοποίησης της εργασίας. Από τη στιγμή που η κεφαλαιοκρατική παραγωγή στέκει πια στα δικά της τα πόδια, δε διατηρεί μόνο αυτό το χωρισμό, μα και τον αναπαράγει σε ολοένα αυξανόμενη κλίμακα…

Επομένως, η λεγόμενη πρωταρχική συσσώρευση δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά το ιστορικό προτσές χωρισμού του παραγωγού από τα μέσα παραγωγής… Η αφετηρία της εξέλιξης που παράγει και τον μισθωτό εργάτη και τον κεφαλαιοκράτη ήταν η υποδούλωση του εργάτη».

Συνεχίζεται…

* Καρλ Μαρξ, "Το ΚΕΦΑΛΑΙΟ" τόμος 1ος , 24ο κεφάλαιο, σελ, 738)

** Στη συγκεκριμένη φράση, στα τονισμένα γράμματα,

έχει γίνει παράφραση του κειμένου.